Koronavirüs dönemi dünya için yeni bir fırsat doğurabilir. Dünyanın çoğu şehrinde sokağa çıkma yasaklarında bisiklet paylaşım uygulamalarına olan talep katlandı. Kullanım süreleri arttı. Büyük kentler kontrollü sosyal yaşama geçmeden önce sokağa çıkan insanları toplu ulaşımdan uzak tutmak için bisiklet teşvik programları hazırlayıp yüz milyonlarca Euro bütçe hazırladılar.

Koronavirüs önlemleri kapsamında uzun süre milyonlarca insan karantina halinde yaşadı. Ancak geldiğimiz noktada Türkiye’nin de dahil olduğu çok sayıda ülke ‘yeni normal’ olarak tanımlanan ‘kontrollü sosyal hayat’a geçti. Bu aynı zamanda salgın için riskli ortamlardan biri olan ulaşım sisteminin fazlasıyla kullanılacak olması demek. İşte bu noktada dünyanın önünde yeni bir fırsat bulunuyor. O da bisiklet kullanımının ve yollarının arttırılması. Koronavirüs döneminde çok sayıda Avrupa ülkesi normal hayata geri dönerken bisiklet kullanımın daha yaygın olması için teşvik programları hazırlayıp çeşitli adımlar atılıyor. Burada ana etken toplu ulaşımın daha az kullanılarak salgının yayılma riskini en aza indirmek ve bisiklet kullanımını kalıcı hale dönüştürmek.

 

Salgın döneminin dünyada bisiklet kullanımı noktasında büyük bir farkındalık oluşturduğunu söyleyen WRI Türkiye Sürdürülebilir Şehirler Direktörü Güneş Cansız, “Bu dönemde bütün dünyada kent için ulaşım sistemleri neredeyse durdu. Birçok ülkede ise bu dönemde bisiklet kullanımı arttı. Bunun en çarpıcı örneği Çin’in Wuhan şehri. Burada sokağa çıkma yasağının uygulandığı 50 gün boyunca bisiklet kullanım uygulamaları 2.3 milyon kez kullanıldı. Kiralama başına yapılan kilometre normal zamanın ortalamasına göre yüzde 69 artış gösterdi. Türkiye’de ise Kocaeli gibi şehirlerde bisiklet kullanımda 15 dakikalık artış oldu” dedi.

 

Araçların sokaklarda olmamasının belediyeler için fırsat olduğunu belirten Cansız, “Bu dönemde dünyanın önde gelen belediyeleri bisiklet yollarını daha da arttırdılar. Salgın döneminde çalışmak zorunda olan şehir sakinleri daha güvenli bir ulaşım gerçekleştirdi. Ayrıca bu süreçte bisiklet kullanan kişilerin bağışıklık sistemi daha da güçlendi” diye konuştu. Uzmanlar, Türkiye’de de bisikletli ulaşım için özellikle metro, metrobüs ve otobüs hatlarına entegre güzergahlar belirlenebileceğine dikkat çekiyor.

 

Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum da daha önce yaptığı açıklamada, 2023 yılına kadar ülke genelinde 4 bin 775 kilometre bisiklet yolu yapacaklarını belirtmişti. Kurum, şu ifadeleri kullanmıştı: “Bugüne kadar yerel yönetimler tarafından yapılan 1.150 kilometrelik bisiklet yoluna destek olduk. 81 ilde bisiklet yollarının arttırılması için 2018’de çalışma başlattık. Afyonkarahisar, Amasya, Ankara, Antalya, Aydın, Çankırı, Erzurum, Gaziantep, İstanbul, Kahramanmaraş, Malatya, Rize, Sakarya, Trabzon, Tunceli’de başlanan toplam 102 kilometrelik bisiklet yolunun yapımı tamamlandı. Batman, Bitlis, Çanakkale, İstanbul, Konya, Kırşehir, Kütahya, Mersin, Muğla, Niğde, Ordu, Rize, Siirt, Trabzon, Tokat, Yozgat, Zonguldak illerindeki toplam 114 kilometrelik bisiklet yolunun yapımına ise devam ediliyor. Avrupa Bisiklet Ağı (Eurovelo) ile entegre olacak 3 bin 165 kilometrelik güzergah için Şehirlerarası Ulaşım ve Turizm Amaçlı Bisiklet Yolları Master Planı” hazırladık. Anadolu ve kıyı koridoru olmak üzere 2 etap halinde planlanan bisiklet yollarının 1650 kilometrelik kısmını bu yıl sonuna kadar tamamlayacağız. Bisiklet yollarımız şehir içlerinde ulaşıma entegre olacak, şehirler arasında da özellikle bisiklet turizmine ve ulusal, uluslararası spor organizasyonlarına hizmet verecek.” 

 

Bisikletliler Derneği Genel Başkanı Murat Suyabatmaz da, bisiklet kullanımının yaygınlaştırılmasının koronavirüs döneminde fırsata dönüştürülebileceğini belirtmiş ve şu ifadeleri kullanmıştı: “İnsanlar sosyal mesafe için kısa mesafede toplu taşıma yerine bisiklet uzun mesafede de elektrikli bisiklet kullanmaya başlayabilir. Sonuç olarak bisiklet kullanımının teşvik edilmesi ve yaygınlaştırılması gerekiyor.”

 

- Avrupa’da salgının merkezi olarak tanımlanan Milano, bu yaz toplu taşımadaki yoğunluğu azaltmak için 32 kilometrelik bir yol ağını bisikletli ulaşım için tekrardan yapacağını açıkladı.

- Paris, 300 milyon Euro bütçe ayırarak metro gibi raylı sistemlerle bütünleşik ve içinde pop-up bisiklet yollarının da bulunduğu 650 km’lik bisiklet yolunu 11 Mayıs’a yetiştirmeye çalıştığını duyurdu.

- Yeni Zelanda 100 milyon dolar bütçe ile bisiklet yollarını genişleteceğini duyurdu.

- Güney Amerika’da pop-up bisiklet yollarını ilk uygulayan Kolombiya’nın başkenti Bogota, 400 paylaşımlı elektrikli bisikleti salgınla mücadeleyi en ön cepheden veren sağlık çalışanlarının kullanıma açtı.

 

Kamu İhale Kurumu kayıtlarından yapılan araştırmaya göre art arda bisiklet yolu ihalelerine çıkılmaya başlandı. Muğla Seydikemer Belediyesi, Antalya’nın Kaş Belediyesi, Antalya’nın Kalkan Belediyesi, bisiklet yolu ihaleleri açıldı. Sadece sahil kasabaları değil, Malatya’da, merkez mahallerde kaldırım, bisiklet yolu ve çevre düzenlemesi ihalesi ise bu ayın başında yapıldı. Ordu Büyükşehir Belediyesi de, Ünye ilçesine bisiklet ve yeşil yürüyüş yolu yapımı ihalesini duyurdu.

 

Çorum Belediyesi de akıllı bisiklet sistemi alımı için ihale yaptı. Gaziantep Şahinbey Belediyesi öğrencilere dağıtmak için 10 bin bisiklet alacak. İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer de kentin ana arterlerinde yaklaşık 40 kilometrelik güzergâhta 25 kilometre bisiklet şeridi yapılacağını açıkladı. Konya’yı da unutmamak lazım. Bu ilde de bisiklet altyapısına büyük yatırım yapıldı. Bisiklet, tüm dünyada COVID-19 salgınından korunmak için en ideal ulaşım aracı ilan edilirken, Atina, Budapeşte, Paris, Roma gibi Avrupa’nın ünlü kentlerinde, salgın boyunca mevcutlara ilave olarak “geçici bisiklet yolları” yapılarak, vatandaşların toplu taşıma araçlarından uzak durmaları sağlandı. (Hacer BOYACIOĞLU)

 

Bu süreçte bisiklet kullanımın yaygınlaştırılması için ‘Pop-up’ yani geçici bisiklet yollarının arttırılması hedefleniyor. Bu hem düşük maliyetli hem de uygulaması kolay bir yöntem. Şu anda dünya genelinde 160 kentte pop-up bisiklet yolu mevcut. Bu şehirler arasında, New York, Barselona, Berlin, Bogota, Paris, Milano, Sidney, Vancover gibi metropoller yer alıyor.