WRI Türkiye’nin yürüttüğü, Türkiye’de nihai enerji tüketiminin yaklaşık yüzde 32’sinden, sera gazlarının da yaklaşık yüzde 30’undan sorumlu olan bina sektörüne yönelik kapsamlı, öncü ve sürdürülebilir çözüm önerileri sunarak iklim değişikliği ile mücadeleyi hızlandırmayı hedefleyen Sıfır Karbon Bina Hızlandırıcı Projesi kapsamında hazırlanan yol haritası tamamlandı.
"Türkiye Bina Sektörü Karbonsuzlaşma Yol Haritası", enerji verimliliğini artırarak, yenilenebilir enerji uygulamalarını yaygınlaştırarak ve çevreye duyarlı yapı malzemeleri ve inşaat yöntemlerini teşvik ederek bina sektörünü dönüştürmeyi amaçlıyor.
Proje kapsamında pilot şehirler olan Gaziantep ve Konya için "Bina Sektörü Karbonsuzlaşma Eylem Planları" hazırlandı.
Ülkelerin iklim değişikliği ile mücadele ve karbonsuzlaşma çabalarını desteklemek amacıyla 2021-2023 yılları arasında Türkiye ve Kolombiya’da hayata geçirilen, Küresel Çevre Fonu GEF ve Birleşmiş Milletler Çevre Programı UNEP tarafından desteklenen, küresel ölçekte Dünya Kaynakları Enstitüsü (WRI) ve yerel ölçekte WRI Türkiye tarafından yürütülen Sıfır Karbon Bina Hızlandırıcı Projesi tamamlandı. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın ana faydalanıcı olarak yer aldığı projede, Gaziantep Büyükşehir Belediyesi ve Konya Büyükşehir Belediyesi ise pilot şehirler olarak seçildi.
Proje kapsamında Gaziantep ve Konya şehirleri için ‘Bina Sektörü Karbonsuzlaşma Eylem Planları’ ve Türkiye bina sektörü için de ‘Türkiye Bina Sektörü Karbonsuzlaşma Yol Haritası’ hazırlandı.
Binalarda tüm yaşam döngüsü emisyonlarının azaltılmasını hedefleyen ‘Türkiye Bina Sektörü Karbonsuzlaşma Yol Haritası’, bina ve inşaat sektörünün iklim değişikliği ile mücadele hedeflerini gerçekleştirmek için kapsamlı, öncü ve sürdürülebilir çözüm önerileri sunuyor. Türkiye’nin 2053 net sıfır emisyon hedefini yansıtacak şekilde tasarlanan ve aynı zamanda enerji verimliliğini artırarak, yenilenebilir enerji uygulamalarını yaygınlaştırarak ve çevreye duyarlı yapı malzemeleri ve inşaat yöntemlerini teşvik ederek bina sektörünü dönüştürmeyi amaçlayan çalışmada, bina sektörünün iklim dirençliliğinin artırılmasına yönelik stratejilere de yer verildi.
Bina stoku, yıkım oranlarından önemli ölçüde daha yüksek bir yeni inşaat oranı ile genişliyor. Özellikle, büyük şehirlerde konut ve ticari bina sayısındaki hızlı artış dikkat çekici. Artan boyutla birlikte, ısıtılan, soğutulan, havalandırılan, aydınlatılan alan ve hacim miktarı da artıyor ve dolayısıyla giderek artan enerji tüketimine ve karbon emisyonlarına sebep olacağı öngörülüyor. Binalar, uzun ömürlü olmaları, önemli miktarlarda enerji tüketerek karbon emisyonlarına neden olmaları ve de inşaat sektörünün ekonomide kilit bir güç olması nedeniyle dünya genelinde ve Türkiye’de iklim değişikliği ile ilgili politika ve programlarda öncelikli alanlardan biri olarak kabul ediliyor.
Sıfır karbon binalardan ise bina yaşam döngüsünün tüm aşamalarında, örneğin yapı malzemelerin üretimi, nakliyesi, montajı, binaların tamamlanıp kullanımı ve ömrünü tamamladığında yıkımı ve geri kazanımında sebep olduğu karbon emisyonlarının en aza indirilmesi bekleniyor.
ENERJİ TEDARİKİNDE İKİ KAT TASARRUF
Sıfır Karbon Bina Hızlandırıcı Türkiye Projesi’nin kapanış etkinliğinde konuşan WRI Türkiye Direktörü Dr. Güneş Cansız şöyle dedi: “Binalar, Türkiye’de de nihai enerji tüketiminin yaklaşık yüzde 32’sinden, sera gazlarının da yaklaşık yüzde 30’undan sorumlu. Hesaplara göre Türkiye’nin bina stoku yaklaşık 8,1 milyon binadan oluşuyor. Ne yazık ki toplam bina stokumuzun yüzde 76’sı, binalarda enerji performansını düzenleyen ulusal yönetmeliklerin olmadığı 2000 yılı öncesi inşa edildi. Ama aynı zamanda binalar, iklim değişikliğine karşı önemli ve maliyet etkin çözüm de sunuyor. Global araştırmalara göre binalarda verimliliğe yapılan her yatırım, enerji tedariki maliyetlerinde yaklaşık iki katı tasarruf sağlıyor. Barındırdığı bu potansiyele rağmen, bina sektöründe ekonomik uygulanabilirliği olan bu küresel enerji tasarruflarının yüzde 80’i halen kullanılmadı. Bu nedenle bina sektörünün karbonsuzlaştırılmasına yönelik büyük bir adım olan, sıfır karbonlu, enerji verimli binalara geçişi hızlandırmayı amaçlayan Sıfır Karbon Bina Hızlandırıcı Projesi çok büyük önem taşıyor.”
SÜREÇ BÜTÜNLEŞİK OLARAK ELE ALINMALI
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Mesleki Hizmetler Genel Müdürlüğü, Enerji Verimliliği ve Tesisat Dairesi Başkanı Murat Bayram, “Türkiye’nin 2053 net sıfır hedefi kapsamındaki çalışmalarımızdan biri de bu proje ve bu projenin çıktısı yol haritası” diyerek şunları ekledi: “Sadece binaların tükettiği enerji değil, binanın tasarımından başlayıp yapımı, işletilmesi ve ömrünü tamamlayıp yıkılıp bertarafına kadar tüm süreçlerdeki tüm karbon salımlarının veya buna sebep olabilecek yapı malzemelerinin, enerji tüketen sistemlerin, atıkların bir bütün olarak ele alınması gerekiyor. Binaların tasarımından işletmesine kadar süreçteki aktörler daha bilinçli ve donanımlı olmalı. Zira binalarda enerji verimliliğine geçişi sağlamak sadece mevzuat düzenlemekle başarılamayacak. Bu yol haritasında yer alanların hayata geçirilmesi bu nedenle önem arz ediyor.”
İLLERE ÖRNEK OLMALI, TÜM PAYDAŞLAR SORUMLULUK ALMALI
Gaziantep Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma, Sıfır Atık ve İklim Değişikliği Daire Başkanı Emel Kıraç ise “2011 yılında Türkiye’de ilk iklim değişikliği eylem planını hazırlayan belediye Gaziantep’ti. Proje sürecinde pek çok yenilik ve güncelleme yaptık, Sıfır Karbon Bina Hızlandırıcı Projesi’nin çıktılarını da planlarımıza dahil ettik, tüm çalışmaları aynı baza getirdik. Raporun çıktılarının Türkiye’nin tüm illeri tarafından uygulanmasını umuyoruz” diye konuştu.
Konya Büyükşehir Belediyesi, İklim Değişikliği ve Sıfır Atık Daire Başkanı Doç. Dr. Serdar Koyuncu da “Her şeyin ilkini yapmak zordur. Projeye başladığımız 2021 yılından bu yana çok önemli bir yol kat ettik. Konya Bina Sektörü Karbonsuzlaşma Eylem Planı, atılması gereken adımların belirli olduğu bir rapor ve hızlı yol alabilmek için sektördeki tüm paydaşların görev ve sorumluluklarını yerine getirmesi gerekmekte.. Bugün projenin kapanışı için bir araya geldiğimiz bu toplantının bir son değil, bir başlangıç olmasını temenni ediyorum. Asıl bundan sonra yapmamız gereken çok iş var.”
"Türkiye Bina Sektörü Karbonsuzlaşma Yol Haritası"na buradan ulaşabilirsiniz.
